Առաջին կատարումը` 1877, Մոսկվա, դիրիժոր` Ն.Ռուբինշտեյն: Գրվել է ըստ Դանթեի «Աստվածային կատակերգության»: Պարտիտուրի առաջին էջում Չայկովսկին զետեղել է մանրամասն գրական ծրագիր, որի համառոտ շարադրանքը հետևյալն է:
«Դժոխային անդունդում շրջելիս Դանթեն և Վերգիլիոսը տեսնում են Ֆրանչեսկայի և Պաոլոյի գրկախառնված ստվերները: Ֆրանչեսկան պատմում է, թե ինչպես, սիրահարված լինելով Պաոլոյին, նա իր կամքին հակառակ ստիպված էր ամուսնանալ Պաոլոյի եղբոր` տգեղ և խանդոտ բռնակալ Ռիմինիի հետ: Մեկ անգամ, սիրահարներին գրկախառնված տեսնելով, Ռիմինին խանդի հողի վրա սպանում է նրանց: Դժոխային մրրիկը կրկին իր հետ է տանում Ֆրանչեսկայի և Պաոլոյի ստվերները: Դանթեն ուշաթափվում է»:
«Ֆրանչեսկա դա Ռիմինին» ունի եռամաս կառուցվածք, որի ծայրի բաժինները դժոխքի պատկերումն են, իսկ միջին բաժնում տրվում է Ֆրանչեսկայի տխուր և հուզիչ պատմությունը:
